राश्ट्रीय सागरविज्ञान संस्था
राश्ट्रीय सागरविज्ञान संस्था (National institute of oceanography – NIO) दर्यांतले सजीव आनी निर्जीव साधनसंपत्तीचो अभ्यास करपी राश्ट्रीय पांवड्यावयली संस्था. ही संस्था 1966 वर्सा दोनापावल, गोंय हांगा स्थापन जाली. हे संस्थेवरवीं दर्यांतलें खासकरुन भारत भोंवतणच्या दर्यांतले साधनसंपत्तीचें संशोधन, विकास आननी समुपयोग करप जाता.तशेंच अंटार्क्टिक महासागर आनी तातुंतले साधनसंपत्तीविशीं महासागर विज्ञानीक अभ्यास करपाखातीर अंटार्क्टिक संशोधनाच्या राश्ट्रीय कार्यक्रमांत आनी दर्यांतल्या खनिजांविशींच्या कार्यक्रमांत ही संस्था सक्रिय वांटो घेता.
ही संस्था दर्याचे अन्ननिर्मितीचे नदरेन दर्यांतले सजीव साधन संपत्तीचें सर्वेक्षण, नुस्तेमारीखातीर नवे नवे जागे सोदप, सुंगटां, तिसऱ्यो, शिनाण्यो, खुबे आदी प्राणी तशेंच दर्यांतलें तण हांच्या संवर्धनाचीं तंत्रां विकसीत करप, तेभायर दर्यांतल्या पर्यावरणाचेर सैमीक आनी मनशांवरवीं जावपी बदलांचो जीववैज्ञानीक अभ्यास करप, दर्यांतल्या खानिजांचो अभ्यास करपाखातीर वेगवेगळे तरेन भूवैज्ञानीक आनी भूभौतिकीय संशोधन करप आदी गजालींचेर चड भर दिता. तेभायर कार्बनी रसायनां आनी वखदी द्रव्यां मेळोवपाचे नदरेन उपेगी अशा दर्यांतल्या जीवांचो सोद घेवपाचें कामय ही संस्था करता. संस्थेच्या ह्या कामाक ‘गवेषणी’ आनी ‘सागरकन्या’ हीं दोन संशोधन वावराक हातभार लायतात. दर्या, भूंय आनी हवा हांचेमदीं जावपी आंतरक्रीया, तशेंच सकयल पातळेवयलें उदक वयले पातळेचेर येवपाची क्रिया आनी तांचेमदीं जावपी भौतिक प्रक्रियांचो अभ्यास करुन ही संस्था मन्सून वारें, चक्रीवादळ, अरबी दर्या, बंगालचो उपसागर आदींची म्हाती मेळयता.
हे संस्थेंत भौतिकीय महासागर विज्ञान, रासायनिक महासागरविज्ञान, जैव महासागर विज्ञान, सागरी प्रदूशण, भूविज्ञानीक महासागर विज्ञान आदी 12 विभाग आसून तिचीं मुंबय, कोचीन आनी वॉल्टेअऱ हांगा विभागीय केंद्रां आसात.
हांगाच विकसीत केल्ली हवामानाचो अदमास घेवपी एक स्वंयचलीत प्रणाली आनी हेर कांय खास उपकरणां अंटर्क्टिकाचेर आसात. द इंडियन नॅशनल ओशनोग्रफी डेटा सेंटर हें संस्थेंचें केंद्र हिंदी महासागराविशीं म्हयती मेळोवप, ती सांठोवप आनी तिचो प्रसार करप असलीं कामां करता. तशेंच संवसारांतल्या हेर केंद्रांकडेन संपर्क दवरप, सूक्ष्मसंदर्भ दवरप, म्हायती प्रकाशीत करप आदी कामांय हें केंद्र करता. हे सस्थेचें सुमार 300 संशोधन ज्ञानपत्रिका आशिल्लें व्हड ग्रंथालय आसा.
मुंबयच्या विभागीय केंद्रांत खासकरुन महाराष्ट्र आनी गुजरात लागसारच्या वाठारांतल्या प्रदुशण नियंत्राणाचो अभ्यास करप जाता. तशेंच थंय ह्या वाठारांतलो महासागरविज्ञानीक अभ्यासय करतात. कोचीनांतल्या विभागीय केंद्रांत आंतरराश्ट्रीय हिंदी महासागर मोहिमेंत एकठांय केल्ले प्राणिप्लवकांचे नमुने दवरल्यात. तेभायर ह्या केंद्रांत केरळांतल्या प्रतिप्रवाहाचे परिस्थितिविज्ञान, प्रदुशणाच्यो कांय बाबी, प्राणी संवर्धन, देगांची झीज आदीविशींचें संशोधनकार्य चलता. वॉल्टेअर आनी ताच्या लागसारच्या वाठाराच्या दर्यावाठाराचो भूभौतिकीय अभ्यास हें वॉल्टेअर विभागीय केंद्राचें खाशेलें अशें काम आसा. पोर्ट ब्लेअर, चेन्नई आनी गुजरात हांगा विभागीय केंद्रां उगडपाची संस्थेची येवजण आसा.
इंटरगव्हर्नमेंट ओशनोग्राफीक कमिशन, यूनेस्को ह्या सारक्या आंतरराश्ट्रीय संघटनांकडल्यान मदत मेळपी प्रकल्पांतय ही संस्था वांटो घेता. हे संस्थेवरवीं महासागर आनी एन आय ओ न्यूजलेटर हीं त्रैमासिकां, कलेक्टेड रिप्रिंटस् ही वर्सुकी आनी वर्सुकी अहवाल उजवाड हाडटा.
संदर्भ
[बदल]