लाल, प्रतापचंद्र

प्रतापचंद्र लाल

प्रतापचंद्र (जल्मः 6 डिसेंबर, 1916 लुधियाना (पंजाब), मरणः 13 ऑगस्ट, 1982 लंडन). भारताचो भुतपूर्व हवाई दलाचो मुखेली (1969 – 73). ताच्या बापायचें नांव वसंत आनी आवयचें नांव प्रमोदीनी. ताचो बापूय आयकर खात्यांत अधिकारी आसलो. प्रतापचंद्राचें शिक्षण दिल्ली आनी लंडनच्या किंग्स कॉलेजींत जालें. विद्यार्थी अवस्थेंत ताचें लग्न इला हे बंगाली चलयेकडेन जालें. बॅरिस्टर जावपाची ताची इत्सा आसली पुण दुसऱ्या म्हाझुजाखातीर ताका आपल्या मायदेशांत परतचचें पडलें. विमान उडाडाणाचो थोडोभोव अणभव मेळ्ळ्याउपरांत नोव्हेंबर 1939 त ताची भारतीय हवाई दलांत अधिकारी म्हणून नेमणूक जाली. उड्डाण प्रशिक्षण विद्यालयांत तशेंच झूजाविशयक सैन्याच्या हालचालींचें प्रशिक्षण दिवपी संस्थेंत निर्देशक म्हणून ताणें कांय काळ काम केलें. दुसऱ्या म्हाझुजाच्या काळांत जून 1944 वर्सा ताचेकडेन वायुसेनेच्या सातव्या स्कॉड्रनाचें मुखेल पद दिलें. झुजाउपरांत ताची भारतीय वायुसेनेंत स्थायी पदाचेर नेमणूक केली. लमडनचे रॉयल अर फोर्स स्टाफ कॉलेजींतल्यान ताणें हवाई शिक्षणक्रम पुराय केलो. त्या उपरांत ताणें खूब उंचेलीं पदां मेळयलीं. वायुसेनेच्या मुख्यालयाचो सहाय्यक सचीव आनी अर फोर्स ऑफिसर कमांडिंग ट्रेनिंगकमांड म्हणून ताणें काम केलें. 1957 – 62 ह्या काळांत ति भारतीय हवाई मार्ग निगम तशेंच अर इंडिया ह्या दोन भारतीय हवाई येरादार कंपन्यांचो अनुक्रमान महावेवस्थापक आनी वांगडी संचालक आसलो. ते उपरांत 1963 वर्सा तो परत भारतीय वायुसेनेंत आयलो. फुडें वायुसेनेच्या परिक्षा कार्यालयाचो तो हवाई अधिकारी आसलो. 1966- 69 ह्या काळांत तो अस्तंत विभागाचो मुखेली, वायुसेना कर्मचाऱ्यांचो उपमुख्याधिकारी, हिंदुस्तान अरोनॉटिक्स (बेंगलूर) ह्या निगमाचो वेवस्थापकी संचालक आनी अध्यक्ष ह्या पदांचेर आसलो. ताच्या वेगवेगळ्या पदांवयले कार्यक्षमतायेचो विचार करून जुलय 1969 वर्सा ताची हवाई दळाच्या प्रमुखपदार नेमणुक केली. ह्या पदाचेर तो निवृत्त जायमेरेन आसलो (1973). 1971 वर्सा भारत – पाकिस्तान संघर्शांत ताणें खास कुशळकाय दाखोवन भारतीय हवाई दलाची शान आनी सैन्याचें नैतिक धैर्य वाडयलें. निवृत्त उपरांत ताणें दोनय भारतीय हवाई मार्ग निगमाचें अध्यक्षपद सांबाळलें.

ताणें केल्ल्या कार्याखातीर ताका मान सन्मान फावो जाल्यात ते अशे – म्यानमाराचे (ब्रह्मदेश) आघाडीचेर केल्ल्या कामगिरीखातीर ताका डिस्टिंग्विश्ड फ्लाइंग क्रॉस (डी. एफ. सी) हो किताब फावो जालो. प्रशासकीय कामगिरिखातीर पद्मभूषण हो पुरस्कार 1966 वर्सा फावो जालो. भारत – पाकिस्तानाच्या संघर्शांत भारतीय हवाई दलाचें नैतिक धैर्य वाडयले खातीर ताका 1972 वर्सा पद्मविभूषण हो पुरस्कारव फावो जालो.

भारतीय हवाई दलाच्या वट्ट आधुनिकीकरणांत आनी कार्यक्षमतायेंत लाल हाचो म्हत्वाचो वांटो आसा.