शंकरदेव
श्रीमंत शंकरदेव (असमीया : শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ) हो असमीया भाशेचो एक बरोच नामनेचो कवी, नाटककार, गायक, नर्तक, समाजसंयोजक, आनी हिंदू समाजसुदारक आशिल्लो . नववैष्णव वा एकशरण धर्माचो प्रचार करून ताणें आसामी जिवीत एकठांय करून घटमूट केलें .
चरित्र
[बदल]श्रीमंत शंकरदेवाचो जल्म आसामांतल्या नौगांव जिल्ह्यांतल्या बर्दौवा लागसार अलीपुखरी हांगा जालो. ताची जल्मतिथि सादारणपणान १३७१ शाका अशें मानतात तरी अजूनय वादग्रस्त आसा. ताच्या जल्मा उपरांत कांय दिसांनी ताची आवय सत्यसंध्याक मरण आयलें. पिरायेच्या 21 व्या वर्सा सूर्यवतीकडेन ताचें लग्न जालें. मनु कन्या हाच्या जल्मा उपरांत सूर्यवती ही परलोक बायल जाली.
पिरायेच्या 32 व्या वर्सा शंकरदेवाक मोहभंग जावन ताणें पयली तीर्थयात्रा सुरू केली आनी उत्तर भारतांतल्या सगळ्या तीर्थस्थळांक भेट दिली. शंकर हांणी रुपा गोस्वामी आनी सनातन गोस्वामी हांचे कडेनय मुलाखती घेतल्यो. तीर्थयात्रेंतल्यान परत येतकच शंकरदेवाचें पिरायेच्या 54 व्या वर्सा कालिंदीकडेन लग्न जालें. तिरहुतिया ब्राह्मण जगदीश मिश्रान बर्दौवाक वचून शंकरदेवाक भागवत सांगून हें पुस्तक ताका भेटयलें. शंकरदेवान जगदीश मिश्राक येवकार दिवपा खातीर "महानत" सादरीकरणाचें आयोजन केलें. हाचे आदीं “चिहल्यात्राची” तोखणाय जाल्ली. शंकरदेव 1438 शाकात भुईयन राज्य सोडून आहोम राज्यांत प्रवेश केलो. विधीपुर्वक विप्रांनी शंकरदेवाच्या भक्तीप्रवचनाक खर विरोध केलो. शंकर वैदिक विरोधी मतांचो प्रचार करता अशें ब्राह्मणांनी दिहिगिया राजाक प्रार्थना केली. कांय प्रस्न विचारल्या उपरांत राजान ताका निरपराधी जाहीर केलो. हातीधारा घडणुके उपरांत शंकरदेवूय आहोम राज्य सोडून गेलो. 18 वर्सां पटवसींत रावून ताणें जायतीं पुस्तकां बरयलीं. पिरायेच्या 67 व्या वर्सा ताणें जायतीं पुस्तकां बरयलीं. पिरायेच्या ९७ व्या वर्सा ताणें दुसरे खेपे तीर्थयात्रा सुरू केली. ताणें कबीराच्या मठाक भेट दिवन ताका श्रद्धांजली दिली. ह्या प्रवासा उपरांत तो बारपेटाक परतलो. प्रशिक्षक राजा नारानारायण हांणी शंकरदेवाक आपयलो. 1490 वर्सा कूच बिहारांत तो वैकुण्ठगमी जालो.
शंकरदेवाच्या वैष्णव पंथाचो समज हो एक आलाशिरो. ह्या धर्मांत मूर्तिपूजेचें प्रधान्य ना. धर्मीक उत्सवांत फक्त एकूच पवित्र पुस्तक मंचाचेर दवरतात आनी फकत तें भोळें आनी भक्ती म्हणून अर्पण करतात. ह्या पंथांत दीक्षा घेवपाची पद्दत ना.
रचनां
[बदल]शंकरदेवान रचिल्ली पयली कविता अशी आसा:-
- करतल कमल कमल दल नयन।
- भबदब दहन गहन बन शयन॥
- नपर नपर पर सतरत गमय।
- सभय मभय भय ममहर सततय॥
- खरतर बरशर हत दश बदन।
- खगचर नगधर फनधर शयन॥
- जगदघ मपहर भवभय तरण।
- परपद लय कर कमलज नयन॥
काव्य
[बदल]- हरिश्चन्द्र उपाख्यान
- अजामिल उपाख्यान
- रुक्मिणी हरण काव्य
- बलिछलन
- अमृत मन्थन
- गजेन्द्र उपाख्यान
- कुरुक्षेत्र
- गोपी-उद्धव संवाद
- कृष्ण प्रयाण - पाण्डव निर्वारण
भक्तितत्त्व प्रकाशक ग्रन्थ
[बदल]- भक्ति प्रदीप
- भक्ति रत्नाकर (संस्कृत)
- निमि-नव-सिद्ध संवाद
- अनादि पातन
अनुवादमूलक ग्रन्थ
[बदल]- भागवत प्रथम, द्वितीय
- दशम स्कन्धर आदिछोवा
- द्बादश स्कन्ध
- रामायणर उत्तरकाण्ड
नाटक
[बदल]- पत्नी प्रसाद
- कालिय दमन
- केलि गोपाल
- रुक्मिणी हरण
- पारिजात हरण
- राम विजय
गीतः
[बदल]- बरगीत[1]
- भटिमा (देवभटिमा, नाटभटिमा, राजभटिमा)
- टोटय
- चपय
नाम-प्रसंग ग्रन्थ
[बदल]- कीर्तन घोषा
- गुणमाला
- हरिश्चन्द्र उपाख्यान
- भक्ति प्रदीप
- अनादि पतन
- अजामिल उपाख्यान
- अमृत मन्थन
- बलि छलन
- आदि दशम
- कुरुक्षेत्र
- निमि-नव-सिद्ध संवाद
- उत्तरकाण्ड रामायण (अनुवाद)
- पत्नीप्रसाद, कालिय दमन यात्रा, केलि गोपाल, रुक्मिणी हरण, पारिजात हरण, राम विजय आदि नाटक
- भक्तिरत्नाकर (संस्कृत)