सावित्रीबाई फुले
सावित्रीबाई फुले ही एक भारतीय समाज सुधारक आनी एक कवियत्री आशिल्ली. इंग्रजांच्या राजवटी वेळार भारतीय स्त्रीच्या हक्का खातीर झुजपांत तिचो मोलाचो वांटो आसा.दोगांयनी मेळून 1848 भिडे वडाई, पूणे हांगा बायलां खातीर पयले खेपे शाळा सुरू केली.जाती भेद आनी लिंग भेद ना करपा खातीरूय ती वावूरल्या.[1]
जन्म
[बदल]३ जानेवारी १८३१
मरण
[बदल]१० मार्च १८९७
घरकार
[बदल]ज्योतीराव फुले.
पुर्विल्ली जीण
[बदल]सावित्रीबाई फुले हिचो जल्म 1831 वर्सा नेगांव,महाराष्ट्र हांगा जालो.ती शेतकामत्यांच्या घराब्यांत जल्माक आयिल्ली वयाच्या णव्या वर्सा तिचे लग्न तेरा वर्सांच्या पिरायेच्या ज्योतीराव फुले हाचे लागी 1840 वर्सा लग्न जालें.सावित्रीबाई आनी ज्योतीराव हांका आपले भुरगें नाशिल्लें.तांणी यशवंतराव नांवाच्या एका भुंरग्याक जो एके ब्राह्मण विधवे बायलेच्या चल्याक दत्तक घेतलो.
कारकीर्द
[बदल]सावित्रीबाई एक शिक्षण सुधारक तशेंच एक समाज सुधारक, खास करून बायलां खातीर.१९ व्या शेंकड्यांत हिंदू समाजांत सोयरीगतीनूच लग्न करप आशिल्लें.हें एक तेदेवेळावेलें बंधन आशिल्लें मरण संख्या चड आशिल्ल्यान चडशे वेळार चलयांक शारिरीक रित्या परिपक्व जावचें आदींच वैधव्य प्राप्त करचें पडटालें.ह्या वेळा वेल्या सामाजीक आनी सांस्कृतीक बंधनांक लागून ह्या चलयांक खूब कठीण परिस्थितीक तोंड दिवचें पडटालें.ती सुंदर दिसची न्हय म्हूण तांका बोडकी करताली.सावित्रीबाई आनी ज्योतीरावान चलयांची ही दशा लागींच्यान पळयल्ली. विधवा बायलांक बोडकी करपाचें बंद करपा खातीर तांणी म्हाल्यांच्या विरूध्द आवाज उठयलो.
ह्या सगळ्यांतल्यान मार्ग नासून, असहाय्य जावन कांय वेळार ह्या बायलांक शारिरीक शोंशणाक बळी पडटाली.आगळीक जाल्ल्यो बायलो गुरवार जातकीर समाजाच्या भंयाक लागून एक तर आत्महत्या ना जाल्यार तातूंतल्यान जल्माक आयिल्ल्या अर्भकाक जिवेशी मारून उडोवपाचो मार्ग पत्करताली.
एकदा ज्योतीरावन एके गुरवार बायलेक आत्महत्या करपा पासत आडायलें आनी तिका उतर दिलें तो तिच्या जल्माक येतल्या भुरग्याक आपलें नांव दितलो आनी ही गजाल सावित्रीबाईन स्विकारली.तें बायलेक तिणें आपल्या घरांत येवकार दिवन तिका आदार दिलो.फूडे सावित्रीबाईन आनी ज्योतीरावान ह्या भुरग्याक दत्तक घेतलो जो मुखार वचून एक दोतोर जावपाक पावलो. सावित्रीबाईन आपल्या घरकाराच्या सांगातान एक केंद्र स्थापीत केलें. जातूंत ती अशें तरेच्या आगळीकेक बळी पडून गुरवार बायलांची काळजी घेवपाक शकताली आनी तांका प्रसूती वेळार मजत करपाक शकतली.ह्या केंद्राचें नांव म्हळ्यार “बालहत्या प्रतिबंधक गृह”.सावित्रीबाईन हें घर चलयलें आनी ह्या घरांत जल्माक आयिल्ल्या भुरग्यांक आपलीच भुरगी कशी ती पळयताली.
मुखार तांच्यानी अस्पृश्य लोकां खातीर काम केलें. उचेल्या जातींचें लोक ह्या लोकांक आपले बांयचें उदक वापरपाक दिनासलें.सावित्रीबाईन आनी तिच्या घरकारान मेळून १८६८ वर्सा ह्या लोकां खातीर आपल्या घरांत एक बांय खणली आनी तांका तें उदक वापरपाक दिलें.
मरण
[बदल]सावित्रीबाई आनी तिचो दत्तक चलो यशवंत हांणी प्लेग पिडीत लोकांचो उपचार करपा खातीर रुग्णालय (१८९७) सुरू केलें.सासाणे माला, हदापसार, पुणे लागसार हें रुग्णालय सुरू केल्लें.सावित्रीबाई स्वता वचून वायटकारांक रुग्णालयांत घेवन येताली जंय तिचो चलो उपचार करतालो. पिडीतांची काळजी घेता घेता ती ह्या दुयेंसाक बळी पडली आनी १० मार्च १८९७ ह्या दिसा ती संवसाराक अंतरली.