Tiatr

विकिपीडिया कडल्यान
(Theatro सून पुनर्निर्देशित)
 
Romi
   
Tiatrist bai Rita Rose, Goeant, Agost 2019

Gõycho tiatr Paskanchea Aitaradis, 17 Abril 1892 vorsak, Bombaim xarant zolmank ailo. Tiatr mhollear nattyokolentolo ek agllo vegllo prokar. Gõychea her nattyoprokarache tulnent tacheant songitacho motthea promannar aspavo axilean taka gody nattok mhonnpak mellna. Punn songit asunuy to songit nattkachea prokarant moddna. Tiatr agllo vegllo to hech khatir. Tiatrache so va sat vattem astat. Protek vantteak 'podd'dd' mhonnjech,tiatrak so,va sat 'podd'dde' astat. Hea podd'ddeam mojgotim mukhel kothasutr ani 'kanta'mhonnjech podam astat.Protek 'podd'ddeank' kant aspakoch zai oxi goroz na. Him kanta mukhel kothasutracher adarun astat ani tiatrantolim patranch tim mhonnttat. Hem tiatrachem ek ang mhonnu yeta.[1]

Tiatrachem dusrem ang mhollear 'kantaram'.Protek podd'ddea mojgoti don va tin kantaram gaup zata. Him kantaram kitleaxach vixeancher adarun astat.Zancho tiatrachea mukhel kothasutrakodden kosloch sombond nasta.Him kantaram kothanokantolim patranch nhoi,zalear veglley kolakar gaitat. Tanchoch orth,tiatr eka vixeacher adaril'lo asta mat tantli kantara 12 tem 14 vegvegolle vixoi hatallottat.Hech khatir ho nattyoprokar goyantolem nattyokolentolo agllo vegllo prokar dista.[2]

105 vorsam adim mhollear 17 epril 1892 hea disa tiatracho zolm' zalo. Tea disa paskancho aitar‍ (Easter Sunday) aslo. Sokoilo vaddo, Asgamv, Bardes hangacho gõykar tornnatto Lukasin Riboir hannem mubomychea Nyu Alfredd Thiettorant‍ jem atam ostitvant nam 'Italiyon Bhurg' ho poilo tiatr kelo. Gõychea tiatracho oxem toremn Mumbyont zolm' zalo. Ostonti nattkachea probhavantlean tiatr zolmolo. 19vea xenkddeant Ittalisaun yeupi 'epera' bhartantlea Mumboi, Punnem, Modras, Kolokt'ta, Dil'li ani her xaramni proyog kortale. Him Ittaliyon nattkam tea vellar lokpriy aslim ani Inglez bhas kollpi tornatteank hea nattkamni podd'ddoya fattle kolakar mhunn nokreo mellttaleo tea kallant thoddeach mettrikechi porikxa zal'loyam'modim lukasinacho aspavo zatalo. Inglez bhaxechim ttyuxnam divpi Asgamvocho to ekmevo bhurgo nokri sodpakhatir to Mumboi ailo ani Ittaliyon nattok kompnint podd'ddea fattlo kolakar mhunn kamak laglo.

Tiatrachi survɑt[बदल]

Nattkachim sabar angam tannem hangach xikun ghetlim. Ittaliyon nattkachoch tannem konknnint onnkar kelo ani 'ittaliyon bhurg'oxem tache namv dourolem.Mull ittaliyon nattkat kitlexech dekhave asle. Tekhatir nepthy bodlant vell votalo.Hea modlea vellant lokank ubgonn yeuchi nhoi he khotir tamnni tantut veglle nach ani podam haddlim.Jen'nam podd'ddea bhitor nepthy bodol choltalo ten'nam podd'ddea fuddlean he nach ani podam choltalim.Hea podancho mull kothanokakodden sombond aspacho proxon sahjikoch yenasolo.Lokanche monoronzon korpapuroto tancho vantto aslo.Hea novea bodlant lukasin riboir haka tiatrantolo anik ek mhalgoddo zuamv agustin fernandix hancho adar mell'llo.Tiatracho uchchar kortalo 'tiatru' purtugez bhaxen 'tiatru'mhollear inglixintolem thiettor.Purtugez razouttint ani purtugez probhavakhala 'tiatru'hem utor gõyatuy ghollttalem.Tekhatir lukasin riboiran aplea poilea nattkak 'tiatru'cho mholle. Ozunuy zanntte tiatrist 'tiatru' oxem purtugez utor boroitat.Novem inglix zannkar kolakar 'thiettor' oxem boroitat.Gõyche suttke uprant gõychea kaim umedi tiatristamni 'tiatr' ho xobd boroilo zo 'tiatru' choch uchchar aslo.Tiatru,thiettor va tiatr him utram oxim ailim ani aizuy ho prokar lokanchem monoronzon korta. [3] tiatra adle monoronzonache prokar 'zagor','khell' va 'fell' he nattkache kaim promannant opripkv oxe nattyoprokar tiatra adim lokanchem monoronzon kortale. Zagor ho ut'tor gõyant chodd lokpriy aslo zalear 'khell' va 'fell' ho prokar dokxinn gõyant lokpriy aslo.Zagor hem chodd korun gamvchea festadis zatalo.Eka uktea mollar lok zomtale.Modim uzo pettoitale.Nachpakhatir zago soddun lok sorbhomvotonni bostalo.Ghumott hea ekach vad yacho zagorant vapor kortale. Zagorentolem kam' (acting)hem aitea vellar suchta tepromann astalem.Lokanchim ani ekamekanchim unnindunnim kaddpachem kam' kolakar kortale.Zacher ttika zata to nattkantleamnoch tachi zap ditalo.Hea zagrant oxlilotayek odik mhotv astalem.Zagrakhatir yesayo,nattyosomhita,digdorxon oxe kainch prokar nasle.Tori astona zagor lokanchem monoronzon mat nixchit kortalo. 'khell' va 'fell' he dokxinn gõyant porbamvellar ani paskanchea vellar bhovo motthea promannar zatale.Zagorak pollounk gelear 'khell' ho thoddo sudharil'lo nattyoprokar.Khellak nattyosomhita astali.Tacheo yesayo zataleo.Punn he khell machyer va palkar mat zainasole.Te zomnir zatale.He khell choddxe lokachea angnnamni zatale.Khellankhatir nepthy va podd'dde nastale.Mat protikatmok neptheantolean vegvegolle dekhave dakhoitale.Adle khell mhollear dusrem kainch nasun aichi 'proyogik rongmachi' oxem amcheamni mhonnum yeta. 'khell' va 'fell' he lokanchea ghoramukhar zatale.Taka poilech khepe protyokx machyer haddle te namneche tiatrist anton moraix hamnni.He khell machyer zaunko lagle uprant tankam namv dourolem 'khell tiatr'.Kaim zann taka 'nean stteap ddrama' mhonnunk lagle.'khell tiatr' gõychea khanchi konxamni toxench goyambhair pavoupachem xrey namneche lekhok,digdorxok ani vinodi kolakar xri.Ruzhar rodrigix hankam favo zata.[4]

Tiatrache Ghottok[बदल]

Kothanok[बदल]

Kothanok mhollear ek ghoddonn.Tiatr boroupi aplea monant ek kotha nirmann korta ani likhnnecho adar gheun tiatr rupan boroita. Hem kothanok soty ghottnonancher va kolponik xokticher aspavil'lem asta. Kothanokacho vixoi dhormik, somajik va itihasik asum yeta. Tiatrachem kothanok hem onnkarit,rupantorit va svotontr asum yeta. Poilo tiatr ittaliyon bhurgo rochlo ten'na ittaliyon operacher adarun kothanok zolmak ailem. Hem oslem kothanok onnkarit va rupantorit faskent bosta. Svotontr kothanokachi survat zuvamv agustin fernamnodisan kavelochi sundri (bel ef kavel) hea tiatra vorvim keli. Tiatrachem kothanok so va sat podd'ddoyamni vinnil'lem asta.

Somvad[बदल]

Tiatrache machyer patram modim uloup zata va ken'na ken'nai ekuch patr uloup korta taka somvad oxem mhonnttat. Tiatrachem purai kothanok somvadacher bandil'lem asta. Somvad kothanokak jivsann haddpachem kam' kortat. Somvad jivall-jive korpak patrancho upeog zata. Somvad ucharopak ek kola aschi poddtta. He kolecho jitlo boro vapor zata titloch somvad probhavi zaunk pauta. Tea tea patra pormanne somvad nirmonni zaupak zai. Khoinchyai eka patrachea tonddat khoinchey ani kosley somvad ghatle zalear tiatrachi jivsann jirun votli. Yogy patrachea tonddat yogy somvad asop nibel gorjechem. Somvad lhan ani suttsuttit asop khub mhotvachem.

Patram[बदल]

House of 'PAI TIATR' at Modsai in Margao
House of 'PAI TIATR' at Modsai in Margao

Tiatr machier sador kortona jim monxam ekameka lagim somvad kortat va havo-bhavanim uloitat tankam patram mhonnttat. Him patram jivall jivim, konnacho tori bhes ghetat. Patram ekameka lagim somvad kortona va havo-bhavanim uloitona bhauna progott kortat. Him bhauna spoxtt korpak, dor eka patran, bhes gheta tea patrachea angant bhitor rigchem asta. Patr jitlem patrachea angant bhitor sorta titlench probhavi zaunk pauta. Patranchi nivddonnuk yogy toren zaup khub mhotvachi. Tea tea bhesak favo sarkench patr vichun kaddtat ten'nach obhinoi fulun yeta.[5] komeddi va saidd xouz tiatrachem anik ek khaxelem ang mhollear komeddi va saidd xouz. Komeddi va saidd xouz mhollear tiatrant aspavil'lim vinodi va hamseallim prohsonam. Him prohsonam mukhel kothanok zullun va zullill'lim nastat.

Songit[बदल]

Tiatr machyer sador zatna songitak khub mhotv dil'lem asta. Ddrom', ttrompett, seksafon, piano... Him vadeam vazoupi songit pongodd ghoddun haddtat. Ho pongodd tiatrachi surbus vaddoita. Songit pongodd kant ani kantaram gaupak sangat kortat. Tech borobor kothanok cholta ten'na favo thoim ani fovo tea vellar paxrousongitachi (background music) goroz asta. Somvadak odik probhavo divche khatir songitacho upeog zata. Komeddi odik probhavi korche khatir vinodi songitacho vapor korcho poddtta.

Kant[बदल]

Jim gaupam tiatrachea kothanokak zullun astat tankam kantux va kant oxem mhonnttat. He kant chodd korun ek vers (verse) ani ek koros oxe bosoil'lem astat . Chodd korun eka tiatrant tin va char kant aspautat. Tanchem svorup: mogache umalle , khuxalokayeche ulhas ani dukhache tollmolle oxea tin bhaunamni progott zata. Hem gaup patram khaxa gaitat.

Kantaram[बदल]

Tiatr

Tiatrachea kothanoka kodden sombond naxil'lea gaupak kantaram mhonnttat. Solo,dduyett, dduvo, trio, kvarttett, ani korol oxe torechim kantaram eka tiatrant aspautat. Eka tiatrant komit komi dha kantaram aspakoch zai. Chodd korun eka tiatrant bara tim pondra kantaram astat. Odik kitlim aschim tim tiatr sador korotlean tharavo yetat.

Songhrx[बदल]

Tiatr

Patra bhitor va patram modem motbhed asta ani hea motbhedak lagun ji protikria zolmak yeta taka songhrx oxem mhonnum yeta. Tiatr boroupi jen'na tiatrachi rochna korta ten'na songhrx asop nibel gorjechem. Hea songhrxak lagun virodh zata va vadavadi zaupak pauta. Songhrx nirmann korop mhollear likhnnechi ek kola. Hi kola lekhkak asop mhollear ek bhagy.

Bhas[बदल]

Tiatr

Jim utram va vakeam likhnnechea va ucharonnechea rupan (tiatrant) ghollnnukent yetat, taka bhas oxem mhonnop. Tiatracho zolm' zalo ten'na konknni bhaxenuch machyer sador kelo. Azun pasun konknni bhaxechi porompora choloit asa.Tiatrantlean konknni bhaxecho prochar zata. Tiatrachi likhnni zata ten'na bhaxa sadi,sompi,ani suttsuttit aspak zai.

Vatauronn nirmiti[बदल]

Tiatr

Vell-kall ani tholl hachem vornnon tiatr likhnnent aspauta taka vatauronn nirmiti oxem mhonnop. Tiatrachem kothanok koslea vixeacher kendrit asa tea pormannem tiatrachem vatauronn disun yeupak zai. Tiatrachem kothanok somzumya khoinchyai somazacher adarit asa zalear tea somazachem poddbimb thoim disun yeup yogy. Tancheo chali-ritinchem, achar-vichar, devo-dhorm', somoz adi hanchem prodorxon khub mhotvachem. Hem vatauronn nirmiti zata ten'na vell-kall ani tholl hachem bhan boroupean dourochem poddtta.

Machi[बदल]

Tiatr

Tiatr ho natty prokar zalean machyechi nibel goroz. Tiatrachi likhnni zali ani to machyer sador korunk na zalear tacho yogyoponni asvad gheupak mellna. Tiatr jen'na machyer sador zata ten'nach tachem khaxeleponn nodrek bhorta. Tiatr ani machi hanchem natem doxi korpak zaina. Tiatr ho prokar machyer dakhoupa khatiruch asta. Tiatr machyer sador kortat ten'na eka poros odik prekxokank tacho asvad gheupak melltta.

Nepthy[बदल]

Tiatr

Tiatr sador kortona machyer vegvellea vostu manddil'leo astat va zanchem prodrxon zata taka nepthy oxem mhonnttat. Vostu mhonnttat ten'na dekhave, podd'dde,mez, koddel, fon, ttivi, sofa adi hancho aspavo zata. Nepthyokar apli kola vaprun tiatrak vastovik rup divpak vavurota. Tiatrak so va sat podd'ddoyanchi bandaull asta. Ek ek podd'ddoya promann neptheachi goroz lagta.

Tontrik manddaull[बदल]

Machyer tiatr sador zatna bijli yeuzonnecho ani dhvoni yeuzonnecho vapor zata taka tontrik manddaull oxem mhonnttat. Jen'na tiatrant ek patr odik mhotvachem mhonn dakhvonchem asta ten'na bijlecho purai ujvadd tea patracher ghalun ani her kodden kallokh kortat. Bijle yeuzonnecho favo te porim vapor zata ten'nach tea tea dekhaveak odik jivsann yeta. Machyer tiatr sador zatna dhvoni yeuzonnecho vapor khub mhotvacho. Patram somvad ucharotat te dhvoni yeuzonn prekxokam meren pauytat.

Rongounn[बदल]

Tiatr

Tiatrache machyer patram obhinoi kortona aplea angar olonkar sozoitat taka rongounn oxem mhonnttat. Rongounn korpi patranchem bhan monant dourun tea tea promann rongounn korta. Patranchi rongounn kelea uprant tea tea patrak aplea bhitor apunn khelloita tea patrachi odik zann yeta.

Digdorxok[बदल]

Tiatr ho natty prokar machyer sador korpa khatiruch asta. Tiatr machyer sador zaunche poilim, patramni obhinoi konn bhoxen korchem hachem margodrxon divpeak digdorxok oxem mhonnttat. Ek pautt digdorxokachea hatant tiatrachi likhnni poddli mhonnttoch ti vachun ticher atmosad korta. Tiatr likhnnechi purai somzonni ghetlea uprant fuddlea vaurak lagta.

Vexbhuxa[बदल]

Tiatrantolim patram aplea bhesa pormannem aplea angak vostrancho vapor kortat taka vexbhuxa oxem mhonnttat.

Onubodhok[बदल]

Tiatr machyer sador zatna patram apapole somvad ucharotat. Somvad ucharotona patram visrunk xoktat oxea vellar ghuspagondoll zaupachi palli yeta. Oslo prosong vattauche khatir onubodhokachi goroz lagta. Ho onubodhok sobond vell lhou avazan patranchea kanat somvad futfut'ta.

Prekxok[बदल]

Tiatr ho polloupa-aikupacho sahity prokar. Tiatr machyer sador zatna polloupa-aikupa khatir hajir astat tankam prekxok oxem mhonnttat. Prekxok na zalear tiatr opurnn. Tiatr ani prekxok hankam doxi korpak zaina.

Pai tiatrixt[बदल]

Lukasin Riboir hamnni zori poilo tiatr 'italiyon bhurg' palkar haddlo tori tankam tiatracho bapuy mhunn vollkhonant.Dakhleanchem opurnnotayek lagun zamv zannttoya mhalogddea tiatristam koddlean mellil'le mhaticher adarun zamv. 1942 vorsa tiatrachea bhangara utsvi vorsa nimtan ujvaddayil'le yadstikent lukasin riboiravixim vhoddlixi kainch mhaiti mellunk na.'italiyon bhurg' hea tiatrachi somhitai sampddunk na.Tekhatir lukasin riboira vangdda poilea tiatrist nachpi zuamv agustin fernandix hanchi kamgiri nond zali.Aiz gova konknni akadomin he dakle samballun dourleat. Zuamv agustin fernandix ho mull moddgamvocho.Mumboi hanga kamank astona to tiatrachea mollar paulo.Lukasin riboira vangdda tamnni nixtthen ani eka dhyeyan kam' suru kelem.' bhattkara ','dotichem kestamv',' kavelachi sundri ',' kunnbi zaki ' oxe kitlexech famad tiatr tamnni palkar haddle.Tanchi somhitam ozun samballun dourleat.Apleo nattyosomhita pustok rupan chhapun fuddle pillgekhatir samballun douropi tem poilech tiatrist.

Poilo tiatr[बदल]

Tiatr is a popular form of Konkani theatre. Seen here is Tomazinho Cardozo.
Photo shows an actor.

Assagao Bardez Gõy zolmololea, Lucasinho Ribeiro, hannem ho poilo Tiatr 'Italian Bhurgo' machier haddlo.

To songit-tiatr, eka Italian Operacher adharit aslo. Moddgonvcho Joao Agostinho Fernandes, Taleigaumcho Caitaninho Fernandes, Agostinho Mascarenhas , ani anink eklo zachem nanv amkam azun mellonk na, hea panch zannanim Lucasinhok urba dili tiatr machier haddunk.

To machier haddun ek novo itihas ghoddoylo ani Konknni machiek ek novo prokar dilo.

Adlea Tiatrist anchi Volleri[बदल]

List of tiatrists[बदल]

[1]

Addle tiatrist[बदल]

Tiatr

* A J Fernandes

  • A. M. Pacheco
  • Agostinho Fernandes (Pai Tiatrist)
  • Aiti Pinto
  • Alex de Sanvordem
  • Alexinho de Candolim
  • Alexinho de Maxem
  • Alfred Rose (Rosario Alfred Fernandes)
  • AMB Rose
  • Andrew Fernandes
  • Annie Quadros
  • Anthony de Sa
  • Anthony Mendes
  • Anthony San
  • Antonette Mendes
  • Antonio Francisco de Gauravaddo
  • Augustine Rebello
  • Bab Peter
Tiatr

* Babush Fernandes

  • Benny de Aldona
  • Bernard de Parra
  • Betty Ferns (Maria Vital Fernandes),Sangolda
  • Betty Naaz
  • Bom Jezu
  • C. Alvares(Celestino Alvares) Saligao/Sangolda
  • C D'Silva
  • Cajetan Pereira
  • Carmo Rod
  • Champion Alvares (Sebastiao Alvares) , Saligao
  • Clara
  • Clemmie Pereira
  • Coutinho (Miss Julie, from Candolim)
  • Cypriano (Star of Oxel)
  • Cyriaco Dias
  • Damiao D'Costa
  • Derik Mendes (Mendes Bros.)
Tiatr

* Diogo Cardoz de Khobravado

  • Duettancho
  • Dummulo de Gauravaddo
  • Earnest Rebello
  • Effie
  • Emmy Fernandes (Colva)
  • Felix Mendes (Mendes Bros.)
  • Filipe Dias
  • Flora Mendes
  • Francis de Parra
  • Francis de Verna
  • Genevieve
  • Greg
  • H. Britton (Herminizildo Camilo)
  • J B Rod.
  • J.P. Soazalin
  • Jacinto Vaz
  • Jerry Braganza
  • Jessie Dias
  • John Claro
  • John Dias (Candolim)
  • Jose Rod
  • Josephine
  • Junior Rod
  • Kid Boxer
  • Laverent Pereira
  • Lawrence de Tiracol
  • Leena de Anjuna
  • Lorna Cordeiro
  • Lucian Dias
  • Luiza Fernandes
  • M. Boyer
  • Marceline de Betim
  • Marcus Vaz
  • Marian Rodrigues
  • Mario de Colva
  • Mario de Navelim
  • Master Ingnatius de Mapusa
  • Master Vaz
  • Menino de Bandar
  • Mike Mehta (Transfiguracao de Jesu Cristo Rodrigues)
  • Miss Mohana
  • Nelson
  • Ophelia de Souza
  • Patrick Dourado
  • Paul Romy
  • Peter Gomes de Umtavaddo
  • Peter V Fernandes
  • Philomena Crasto
  • Philu de Aldona
  • Platilda
  • Prem Kumar (Peter D'Costa), Chandor
  • Premanand Lotlikar
  • Querobina Carvalho
  • Remmie Colaco
  • Rico Rod
  • Rita Rose
  • Robin Vaz
  • Roglo Naik
  • Romaldo D’Souza
  • Romeo Mendes
  • Rosario Rodrigues
  • Rosario Agnelo Dias
  • Rosary Ferns
  • S Lemos
  • Sabina
  • Sebastian (S.B. Radio)
  • Seby Coutinho
  • Shalini Mardolkar
  • Sharon Mazarello
  • Shrirang Narvekar
  • Souza Boy
  • Souza Ferrao
  • Souza Guiao
  • Star of Arossim
  • Jose Rod de Parra
  • Succorine Figaredo
  • Sandra Dias
  • Titta Pretto
  • Tomazinho Cardozo
  • Tony Call
  • Tommy Alvares ( J.S Alvares)Brother of C.Alvares - Sangolda
  • Tony King (Anthony Alvares),son of Champion Alvares
  • Tony Martins
  • Victor de Calangute
  • Vincent de Saligao
  • Vincy Quadros
  • Wilson Mazarello
  • Willy Fernandes
  • Xavier Gomes
  • Xavier Mendes (Mendes Bros.)
  • Young Menezes
  • Teotonio D'Costa

Active tiarists[बदल]

  1. http://www.goa-world.com/goa/tiatr/index.htm
"https://gom.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiatr&oldid=214948" चे कडल्यान परतून मेळयलें