शागोती
देवनागरी
|
शागोती (हेर नांवां: शाकुती, चाकुती, सागुती, सागोती) कोंकणी लोकांच्या खाणांतलें मास, हरवे आनी सुके मसाले तशेंच नाल्लाची सोय घालून केल्लें तोणाक कशें दिसपी पक्वान्न. शागोती चड करून भारताच्या गोंय राज्यांत रांदिल्ली पळोवंक मेळटा.
इतिहास[बदल]
शागोती गोंयांत पुर्तुगेज राजवट येवचे पयलीं सावन आसली अशें मानतात. पयलींच्या काळांत गोंयच्या पेडणें म्हालांतल्या हरमल गावांत खारवी समाजाचे लोक नुस्त्याची वा कुकडाच्या मासाची शागोती रांदताले अशें मानतात. कांय लोक अशेंय म्हणतात की शागोती गोंयच्या थवय समाजाचे लोक रांदताले. पूण हाजेबद्दल भरवंशाची म्हायती मेळना.[1]
पुर्विल्ल्या काळांत शागोतेंत रानटी जनावरांचें मास वापरताले. पूण आतां रानटी जनावरांची शिकार करपाचेर बंदी आशिल्ल्यान शागोती चड करून मटण (बोकड्याचें मास), चिकन (कुकडाचें, खास करून कोंबयेचें मास) वा गायचें मांस वापरून करतात.[2]
रांदपाची पद्दत[बदल]
सगळ्यांत पयलीं मास कांय वेळ (एक ते दोन वरां) हरव्या/पाचव्या मसाल्यांत मुरपाक दवरतात. हरव्या मसाल्यांत आलें, लसूण, हरव्यो मिरसांगो, कोथमिरीच्या पानांची चटणी, मीठ, हळद, मिरयां पिठो आनी लिंबाचो रोस हांचो आस्पाव आसता. हरव्या मसाल्याचो उपेग शागोतेंतली आगळी गजाल जावन आसा.[2]
शागोतेचो खळ करचे खातीर सुक्यो मिरसांगो, खसखस, लवंगां, तिखी, सुकी कोथमीर, दगडफूल, जायफळ, पत्री, बडीशेप, कांदो, लसूण आनी नाल्लाची सोय हे सगळे नग एकठांय करून तेलांत तांबूस रंगाचें जायसर मंद उज्याचेर भाजून घेतात. मातशें थंड जातकच थोडें उदक घालून दाट वांटून घेतात.
शागोती करपाक तेलांत पयलीं कांदो आनी तोमातां मोव जायसर तळसून घेतात. मागीर हरव्या मसाल्यांत मुरिल्लें मास घालून थोडो वेळ परतून घेतात, आनी तातूंत वांटिल्लो खळ घालून थोडो वेळ शिजयतात. शागोतेक नुस्त्याच्या हुमणा परस मातशी चड दाटसाण आसची पडटा.[2]
गोंयांत शागोती चडशी उंडे वा पाव हांचे वांगडा चिरिल्लो कांदो घेवन आनी वयर लिंबाचो रोस पिळून खातात. कांय वाठारांनी शागोते वांगडा शीत जावं तांदळाची भाकरी वा वडे वाडिल्ले पळोवंक मेळटात.
सामाजिक म्हत्व आनी भेद[बदल]
गोंयांत हिंदू समाजांत लग्न जावन व्हंकल पयले खेप कुळारा येता तेन्ना पांच पर्तनाच्या जेवणाक शागोती चड करून करतात. कांय हिंदू घराण्यांत दसऱ्याच्या दिसा शागोती करपाची रीत आसा. क्रिस्तांव समाजांत शाकुती चड करून पास्कां, नातालां, परतवणीचें जेवण तशेंच काजारांच्या सुवाळ्यांक करतात. मुसलमान शादी सुवाळ्यांतल्या जेवणावळींनी मेळपी "गोश्त का सालन" हें पक्वान्न शागोतेक खूब लागींचें जावन आसा.[2]
संदर्भ[बदल]
- ↑ "Goan Chicken Xacuti Recipe". yummefy.com (in इंग्लीश). Retrieved 16 January 2021.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "In search of the perfect Kukdachi Shagoti | Goa News - Times of India". The Times of India (in इंग्लीश). Retrieved 16 January 2021.